11 lutego przypada 80-lecie utworzenia Państwa Watykańskiego. Powstało ono na mocy Traktatów Laterańskich, zawartych między Stolicą Apostolską a Włochami 11 lutego 1929 r., a ratyfikowanych 7 czerwca 1929 r. Zapewniły one uznanie przez Królestwo Włoch własności i wyłącznej suwerenności Stolicy Apostolskiej na określonym, niewielkim terytorium.
Określenie „Stolica Apostolska” jest szersze niż „Państwo Watykańskie” i odnosi się do Biskupa Rzymu jako najwyższej władzy w Kościele oraz głowy kolegium biskupów. Mianem tym obejmuje się także wspomagające papieża w jego misji rządzenia Kościołem Powszechnym Sekretariat Stanu oraz poszczególne dykasterie Kurii Rzymskiej. Stolica Apostolska jest instytucją, która w świetle prawa i praktyki międzynarodowej posiada osobowość prawną, podpisuje traktaty oraz mianuje i przyjmuje przedstawicieli dyplomatycznych.
Należy nadmienić, że w latach 1870-1929 pomimo, iż nie istniało już Państwo Kościelne Stolica Apostolska, utrzymywała relacje dyplomatyczne z wieloma krajami (od 1919 z Polską). Państwo Watykańskie jest instrumentem niezależności Stolicy Apostolskiej i Kościoła katolickiego od jakiejkolwiek władzy doczesnej. Pozwala papieżowi na swobodne wypełnianie posługi zarządzania Kościołem powszechnym. Miało to szczególne znaczenie w okresie II wojny światowej, gdy hitlerowskie Niemcy uszanowały suwerenność Watykanu. Podobnie jak Stolica Apostolska, Państwo Watykańskie jest podmiotem prawa międzynarodowego. Łączy je osoba Ojca Świętego.
Terytorium
Na teren Państwa Watykańskiego można się dostać pięcioma wejściami. Rozciąga się ono na powierzchni 44 ha, będąc najmniejszym zarówno pod względem powierzchni jak i liczby mieszkańców państwem świata. Jego granice wyznaczają mury watykańskie oraz ograniczająca plac św. Piotra linia łącząca dwa ramiona kolumnady.
Jurysdykcja watykańska rozciąga się także na pewne strefy w Rzymie i poza nim, posiadające status eksterytorialny. Są to bazyliki papieskie: św. Jana na Lateranie, Santa Maria Maggiore i św. Pawła za Murami. Ponadto status eksterytorialności przysługuje także rezydencji Ojca Świętego w Castel Gandolfo oraz budynkom dykasterii Kurii Rzymskiej. Chodzi o urzędy mieszczące się przy placu Piusa XII, Via della Conciliazione, placu św. Kaliksta na Zatybrzu (m. in. papieskie rady ds. rodziny, świeckich, migrantów, Iustitia et Pax, Cartitas Internationalis), budynki w centrum miasta - Palazzo della Cancelleria (siedziba papieskich trybunałów) oraz Kongregacji do spraw Ewangelizacji Narodów przy placu Hiszpańskim.
Status eksterytorialny posiada również siedziba redakcji Radia Watykańskiego przy Piazza Pia oraz nadajniki rozgłośni papieskiej w Santa Maria di Galeria pod Rzymem. Nieruchomości te, na podstawie postanowień traktatów laterańskich posiadają immunitet, zgodnie z ustaleniami prawa międzynarodowego podobny do tego jaki przysługuje placówkom dyplomatycznym państw obcych. Powszechnie określa się te obiekty jako położone na terenie eksterytorialnym.
Pomimo, że Państwo Watykańskie nie ma bezpośredniego dostępu do morza, na podstawie deklaracji barcelońskiej w sprawie prawa do bandery państw pozbawionych wybrzeża morskiego z 20 kwietnia 1921 r. może ono posiadać flotę pod własną banderą. Aktualnie jednak nie korzysta z takiej możliwości.
Na terytorium Watykanu istnieje także stacja kolejowa z której po raz pierwszy korzystał w 1962 r. Jan XXIII, udając się z pielgrzymką do Loreto i Asyżu. Korzystały z niej także specjalne grupy pielgrzymów (osoby niepełnosprawne, obłożnie chorzy). Jan Paweł II korzystał dwukrotnie ze stacji watykańskiej, 8 listopada 1979 r. udając się na spotkanie z włoskimi kolejarzami oraz 24 stycznia 2002 r., podejmując wraz z przedstawicielami innych religii pielgrzymkę do Asyżu. Obecnie służy ona dla ruchu towarowego oraz jako pomieszczenie części sklepów watykańskich (odzież, artykuły elektrotechniczne, towary luksusowe).
Państwo Watykańskie
Państwo Watykańskie jest monarchią absolutną. Jego głową jest Ojciec Święty, który posiada pełnię władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Władzę ustawodawczą pełni również w imieniu Ojca Świętego Papieska Komisja ds. Państwa Watykańskiego, składająca się z kardynała przewodniczącego oraz innych purpuratów nominowanych na okres pięcioletni.
Papież powierza władzę wykonawczą przewodniczącemu Komisji, który w tym wypadku przyjmuje tytuł przewodniczącego Gubernatoratu. Wspomagają go w tej funkcji sekretarz generalny i wicesekretarz generalny. Natomiast władzę sądowniczą pełnią w imieniu Ojca Świętego organy utworzone zgodnie z organizacją sądownictwa Państwa Watykańskiego. Są to: sędzia, trybunał pierwszej instancji, trybunał apelacyjny oraz trybunał kasacyjny. Ich kompetencje ustalono w Kodeksie Postępowania Cywilnego oraz Kodeksie Postępowania Karnego.
Państwo Watykańskie jest odrębną strukturą także pod względem kościelnym. Ojciec Święty opiekę duszpasterską powierza odrębnemu od diecezji rzymskiej wikariuszowi. Jest nim obecnie kard. Angelo Comastri.
