160. rocznica powstańczego zrywu Polaków przeciw carskiej Rosji

2023-01-22 00:00:00
160. rocznica powstańczego zrywu Polaków przeciw carskiej Rosji

22 stycznia 1863 roku Manifestem wydanym przez Tymczasowy Rząd Narodowy w Warszawie ogłoszono wybuch powstania przeciw Rosji. Na Litwie Polacy chwycili za oręż 1 lutego 1863 roku. Po upadku powstania, jesienią 1864 roku, carska Rosja zintensyfikowała działania rusyfikacyjne, zniesiona została autonomia Królestwa Polskiego, a represje polityczne i gospodarcze znacznie osłabiły pozycję Polaków na Litwie i Żmudzi oraz na obszarach dzisiejszej Białorusi i Ukrainy.

 

Wielka dysproporcja militarna między Rosją a społeczeństwem polskim zmusiła powstańców do przyjęcia strategii działań partyzanckich i założenia unikania walk w otwartym polu. W latach 1863 - 1864 powstańcy stoczyli ok. 1200 potyczek, a w jednostkach walczących z Rosjanami służyło ok. 200 tys. osób.

Powstanie swoim zasięgiem objęło terytorium Królestwa Polskiego, Litwę oraz tereny dzisiejszej Białorusi, Ukrainy i Łotwy, sięgając nawet Inflant Polskich (dawnego województwa inflanckiego z siedzibą w Dyneburgu, czyli dzisiejszego łotewskiego Daugavpils).

 

Zasięg terytorialny powstania oddany został na pieczęci Rządu Tymczasowego, na której umieszczone zostały: Orzeł w koronie, św. Michał Archanioł (patron Rusi) oraz Pogoń (symbol Litwy). W przekazach historycznych jako koniec polskiej irredenty podaje się jesień 1864 roku, ale ostatni oddział partyzancki, dowodzony przez kapelana, księdza Stanisława Brzóskę, został rozbity na Podlasiu dopiero w kwietniu 1865 roku.

 

Mimo początkowego zaskoczenia wojsk carskich skalą zrywu powstanie zakończyło się klęską. Straty polskie to kilkadziesiąt tysięcy osób zabitych w walkach, blisko 1 tys. straconych przez carski aparat represji i około 40 tys. skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię. Efektem upadku powstania było także udanie się ok. 10 tys. osób na emigrację.

Carskie represje dotknęły nie tylko bezpośrednich uczestników Powstania Styczniowego. Przeprowadzono konfiskatę majątków szlacheckich, kasację klasztorów na obszarze Królestwa Polskiego, setki miast wspierających powstańców pozbawiono praw miejskich, nałożono wysokie kontrybucje i wzmożono działalność rusyfikacyjną oraz ograniczono szkolnictwo, czego skutkiem był wysoki analfabetyzm.

 

Wyjątkowo brutalnie potraktowani zostali Polacy na Litwie, która była terroryzowana przez działania generał-gubernatora Michaiła Murawjowa, któremu za zbrodnicze czyny nadano przydomek „Wieszatiela”. Przeprowadzona przez Rosjan konfiskata 1660 majątków szlacheckich Polaków na Litwie znacząco zmniejszyła potencjał naszych rodaków nad Niemnem – polskie majątki poddano licytacji lub obdarowano nimi oficerów rosyjskich.

 

PiotrSkarga.pl

Klub „Polonia Christiana” w Warszawie zaprasza na nową prelekcję doskonale znanego czytelnikom PCh24.pl i widzom PCh24TV red. Pawła Chmielewskiego. Wydarzenia w Stolicy Apostolskiej i wokół niej przybierają coraz bardziej gwałtowny obrót. Nasz gość podzieli się nami wiedzą oraz sposobami interpretowania kierunku, w jakim zmierza Kościół Katolicki. Zapraszamy!
Uważny analityk sytuacji w Polsce, Europie i w świecie, autor wielu publikacji poszerzających horyzonty myślenia i spojrzenia na naszą rzeczywistość, prof. Jacek Bartyzel będzie gościem Klubu „Polonia Christiana” we Wrocławiu już 1 grudnia. Gdy dzisiaj, pod szyldem demokracji, wprowadza się rozwiązania dalekie od mechanizmów demokratycznych, warto wysłuchać prelekcji pod tytułem „Bożek demokracji”, podczas której poznamy zależności niewidoczne w przekazie mediów głównego nurtu.
Nikt tego nie zrobi za nas, więc idziemy! W obronie normalności i podstawowych praw mieszkańców organizujemy serię protestów w centrum Krakowa – już w najbliższą środę! Tego dnia właśnie radni mają decydować o losach obywatelskiego projektu uchwały likwidującego tzw. strefę czystego transportu w Krakowie. Poniżej zamieszczamy ważne informacje organizacyjne.
Nasza Ojczyzna, wymazana z mapy Europy w czasach zaborów, wyniszczona podczas dwóch wojen światowych i boleśnie doświadczona przez dwa totalitaryzmy – niemiecki hitleryzm i sowiecki komunizm – heroicznym wysiłkiem i ofiarnością całych pokoleń zdołała w XX wieku odzyskać niepodległość i suwerenność.
We wtorek 14 listopada w krakowskim Klubie „Polonia Christiana” spotkamy się z doktorem Bawerem Aondo-Akaa. Tematem spotkania, które Stowarzyszenie Ks. Piotra Skargi organizuje kilka dni po Narodowym Święcie Niepodległości, będzie „Nacjonalizm czy patriotyzm? Myśl polityczna Romana Dmowskiego, Ignacego Paderewskiego i Gilberta Keith Chestertona”.