Uroczystość Zwiastowania Pańskiego przypada na 25 marca, czyli dokładnie dziewięć miesięcy przed Bożym Narodzeniem. Kościół wspomina wówczas opisane w Ewangelii według św. Łukasza ukazanie się Najświętszej Maryi Pannie archanioła Gabriela. Boży Posłaniec oznajmił Dziewicy, że zostanie Matką Syna Bożego. Podczas tej wizyty (gdy Maryja wypowiedziała słowo fiat, czyli niech się stanie), za sprawą Ducha Świętego poczęła Syna, a więc nastąpiło wcielenie Pana Jezusa.

W wypowiedziach św. Gabriela znajdujemy wyliczenie przywilejów, jakie Maryja otrzymała od Boga. Dowiadujemy się, że jest pełna łaski, czyli obdarowana łaskami właściwymi jedynie dla Matki Syna Bożego. Słowa powitania: Pan z Tobą, świadczą o szczególnym wsparciu, jakie otrzymała ze strony Najwyższego. W tekście Ewangelii zawarta jest informacja o dziewiczym poczęciu Pana Jezusa. Na pytanie Maryi: Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?, niebiański Posłaniec odrzekł: Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym (Łk 1,35). W odpowiedzi Maryi – Oto Ja służebnica Pańska, niech Mi się stanie według twego słowa! – dostrzegamy Jej pełne oddanie i podporządkowanie się woli Stwórcy.

Geneza uroczystości Zwiastowania sięga V wieku. Z następnego stulecia pochodzi pierwsze pisane świadectwo o istnieniu tego święta, czyli homilia św. Abrahama z Efezu wygłoszona prawdopodobnie w Konstantynopolu.

W Rzymie święto Zwiastowania pojawiło się na przełomie VI i VII wieku, a obchodzono je w tym samym terminie co dziś. Początkowo miało charakter chrystologiczny. Podczas liturgii wspominano cud wcielenia Pana Jezusa. Z czasem coraz więcej uwagi poświęcano roli Maryi. Papież Sergiusz I nakazał, by w tym dniu ulicami Wiecznego Miasto przechodziła procesja zmierzająca z kościoła św. Hadriana do bazyliki Matki Bożej Większej. Wspaniałe procesje odbywały się wówczas także we Francji.

Święto Zwiastowania zawsze wypada w Wielkim Poście, co właściwie nie pozwala na uroczyste jego obchodzenie. Jednak zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie postanowiono w tym przypadku uczynić wyjątek. Tylko w średniowiecznej Hiszpanii przez pewien czas obchody przenoszono na 18 grudnia. Obecnie, jedynie w przypadku, gdy uroczystość Zwiastowania wypada w Wielkim Tygodniu, przesuwa się ją na poniedziałek po drugiej niedzieli Wielkanocy.