Cudowny obraz Matki Bożej Rychwałdzkiej nieznanego autora pochodzi z XV wieku. Jest to wizerunek typu hodegetria namalowany temperą na lipowej desce, reprezentujący bardzo wyraźne cechy bizantyjskie: Matka Boża w pierwotnie ciemnozielonej szacie ze złotą oblamówką trzyma na ręce małego Jezusa, na którego wskazuje prawą dłonią. Suknię ma spiętą broszą ze szmaragdowym okiem, a Dzieciątko trzyma w lewej ręce Ewangeliarz.

Obraz był początkowo własnością rodziny Grudzińskich ze Środy Wielkopolskiej. W 1644 roku Katarzyna Grudzińska, pochodząca z rychwałdzkiego rodu Komorowskich, która wyszła za Piotra Grudzińskiego, starostę średzkiego, przeniosła obraz z posiadłości męża i ofiarowała go do kościoła w rodzinnym Rychwałdzie. Podobno pierwszym uzdrowionym za wstawiennictwem Matki Bożej Rychwałdzkiej był jej mąż…

Od pierwszych lat w Rychwałdzie obraz zasłynął licznymi cudami i odbierał żywy kult. W czasie potopu szwedzkiego miejscowi chłopi zbuntowali się przeciwko okupantom, a przed obliczem Rychwałdzkiej Pani prosili za Jej wstawiennictwem o Boże wsparcie. Od tej pory zaczęto ją nazywać patronką Ziemi Żywieckiej. W 1658 roku biskup krakowski Mikołaj Oborski oficjalnie uznał obraz za cudowny.

18 lipca 1965 roku Matka Boża Rychwałdzka została ukoronowana przez prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego w towarzystwie arcybiskupa Karola Wojtyły. W uroczystości wzięło udział 80 tysięcy wiernych. 22 czerwca 1995 roku pasterz Kościoła krakowskiego powrócił tam już jako papież Jan Paweł II i odprawił polową Mszę Świętą na rynku w Żywcu, gdzie na tę okoliczność przeniesiono obraz. W 2014 roku Patronka Ziemi Żywieckiej otrzymała nową, błękitną sukienkę.

Od 2017 roku kościół św. Mikołaja w Rychwałdzie, w którym odbiera cześć, ma status bazyliki mniejszej.

Redakcja dziękuje Panu Edmundowi Zaiczkowi z Żywca za materiały użyte podczas pisania tego artykułu oraz zdjęcia obrazu Matki Bożej Rychwałdzkiej.